Thay đổi họ cho con sau ly hôn

THAY ĐỔI HỌ CHO CON SAU LY HÔN

Thay đổi họ cho con từ hộ bố sang  họ mẹ hoặc ngược lại hoặc mang môt họ khác hiên nay rất đáng được quan tâm và nhiều vấn đề về cả mặt pháp lý và thực tế thực hiện,sau đây VŨ GIA LUẬT xin đưa ra những quy định của pháp luật hiện hành về vấn đề đổi họ cho con .

1.Quyền thay đổi họ tên.

Họ tên của một cá nhân là một quyền nhân thân. Việc một người  mang họ cha hay mang họ mẹ là do cha mẹ tự thỏa thuận khi mà đứa con đã mang họ cha hoặc mẹ vẫn có quyền thay đổi họ trong những trường hợp pháp luật quy đinh. Tuy nhiên không phải trường hợp nào muốn thay đổi  họ cũng được mà phải đáp ứng các căn cứ theo quy định của bộ Luật Dân Sự 2005.

Điều 27. “ Quyền thay đổi họ, tên

1. Cá nhân có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận việc thay đổi họ, tên trong các trường hợp sau đây:

a) Theo yêu cầu của người có họ, tên mà việc sử dụng họ, tên đó gây nhầm lẫn, ảnh hưởng đến tình cảm gia đình, đến danh dự, quyền, lợi ích hợp pháp của người đó;

b) Theo yêu cầu của cha nuôi, mẹ nuôi về việc thay đổi họ, tên cho con nuôi hoặc khi người con nuôi thôi không làm con nuôi và người này hoặc cha đẻ, mẹ đẻ yêu cầu lấy lại họ, tên mà cha đẻ, mẹ đẻ đã đặt;

c) Theo yêu cầu của cha đẻ, mẹ đẻ hoặc người con khi xác định cha, mẹ cho con;

d) Thay đổi họ cho con từ họ của cha sang họ của mẹ hoặc ngược lại;

đ) Thay đổi họ, tên của người bị lưu lạc đã tìm ra nguồn gốc huyết thống của mình;

e) Thay đổi họ, tên của người được xác định lại giới tính;

g) Các trường hợp khác do pháp luật về hộ tịch quy định.

2. Việc thay đổi họ, tên cho người từ đủ chín tuổi trở lên phải có sự đồng ý của người đó.

3. Việc thay đổi họ, tên của cá nhân không làm thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự được xác lập theo họ, tên cũ.

Theo như quy định trên tại Điểm “d) Thay đổi họ cho con từ họ của cha sang họ của mẹ hoặc ngược lại”  nếu   thay đổi họ, tên cho người từ đủ 9 tuổi trở lên phải có sự đồng ý của người đó ( Khoản 2 điều 27). Như vậy  sau khi ly hôn (cả trong thời kì hôn nhân) nếu trẻ em dưới 9 tuổi thì việc thay đổi họ cho đứa trẻ là do cha hoặc mẹ quyết định.

2.Thủ tục thay đổi họ tên theo quy định pháp luật hiện hành

Căn cứ theo   Khoản 1 Điều 26 Luât hộ tịch Số: 60/2014/QH13 quy định về Phạm vi thay đổi hộ tịch:

“Thay đổi họ, chữ đệm và tên của cá nhân trong nội dung khai sinh đã đăng ký khi có căn cứ theo quy định của pháp luật dân sự.”

Tại Điều 7 Nghị định số 123/2015/NĐ-CP Quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành luật hộ tịch có quy định về điều kiện thay đổi, cải chính hộ tịch: “Việc thay đổi họ, chữ đệm, tên cho người dưới 18 tuổi theo quy định tại    Khoản 1 Điều 26 của Luật Hộ tịch phải có sự đồng ý của cha, mẹ người đó và được thể hiện rõ trong Tờ khai; đối với người từ đủ 9 tuổi trở lên thi còn phải có sự đồng ý của người đó”

 Theo các quy định trên thì sau khi ly hôn đứa con sẽ ở với cha hoặc mẹ theo sự thỏa thuận  của hai bên hoặctheo quyết định của tòa án đã có hiệu lực pháp luật nếu  cha hoặc mẹ muốn thay đổi họ cho đứa con từ họ cha sang họ mạ hoặc ngược lại thì bắt buộc phải có sự đồng ý bằng văn bản của người cha hoặc mẹ mà đứa trẻ đó đang mang họ thể hiệ rõ vào tờ khai thay đổi họ. Đối với trường hợp từ đủ 9 tuổi trở lên còn phải có sự đồng ý của chính đứa trẻ được đổi họ.

Nếu trong trường hợp cha hoặc mẹ muốn đổi họ cho con nhưng một bên (cha,mẹ) mà đứa trẻ đang mang họ không đồng ý thì  sẽ không thay đổi được họ cho con vì khi ly hôn chỉ chấm dứt về vấn đề hôn nhân giữa vợ và chồng còn mối quan hệ huyết thống và nhân thân giữa cha, mẹ với đứa con không thay đổi và không phụ thuộc vào hôn nhân còn tồn tại hay không.

Nếu một bên giữ nguyên  mong muốn của mình thay đổi họ cho con sang họ của mình mà một bên không đồng ý thì sẽ dẫn đến tranh chấp .

Tranh chấp này có thể đưa đến Tòa án hay không? Chúng ta cùng xem xét Bộ luật tố tụng dân sự  Số: 24/2004/QH11 Quy định về thẩm quyền của tòa án như sau:

Điều 27. “Những tranh chấp về hôn nhân và gia đình thuộc thẩm quyền giải quyết của Toà án

1. Ly hôn, tranh chấp về nuôi con, hia tài sản khi ly hôn.

2. Tranh chấp về chia tài sản chung ccủa vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân.

3. Tranh chấp về thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn.

4. Tranh chấp về xác định cha, mẹ cho con hoặc xác định con cho cha, mẹ.

5. Tranh chấp về cấp dưỡng.

6. Các tranh chấp khác về hôn nhân và gia đình mà pháp luật có quy định.

Theo quy định tại điều 27 BLTTDS trên cho thấy tranh chấp về thay đổi họ tên cho con không được nhà làm luật liệt kê cụ thể ra ở đây có thể xem  đây là mộ dạng “tranh chấp khác về hôn nhân và gia đình mà pháp luật có quy định.”

 Nếu trường hợp cuối cùng cả cha và mẹ không thỏa thuậ được và một bên muốn thay đổi họ cho con và bên kia không đồng ý thì các bên sẽ đưa ra tòa án giải quyết  nhưng vấn được đặt ra ở đây nếu tòa  án thụ lý giải quyết vụ án tranh chấp như trên thì cũng phải có căn cứ và căn cứ ở đây là luật nội dung (Bộ Luật dân sự 2005). Tuy nhiên Điều 27 BLDS  quy định các căn cứ về  quyền yêu cầu thay đổi tên mang tính chất rất chung chung không cụ thể, Luật hộ tịch và các văn bản hướng dẫn dưới luật thì bắt buộc phải có văn bản đồng ý của một bên (cha hoặc mẹ). Nếu cha hoặc mẹ mà đứa trẻ mang họ không đồng ý trước tòa thì tòa án cũng không thể tước bỏ quyền đó của họ.

Qua các quy định và phân tích trên  cho thây muốn thay đổi tên cho con từ họ cha sang họ mẹ hoặc ngược lại sau khi ly hôn (hoặc ngay cả trong thời kì hôn nhân) là  rất khó thực hiện nếu không có sự đồng thuận của cả hai bên.